Statistikk og utviklingstrekk

Samtidig som kvaliteten på, og omfanget av, helsetenestene har utvikla seg over tid, ser vi at levealderen til innbyggjarane har auka. Det er ei positiv utvikling som skal halde fram i åra som kjem. På same tid skaper det utfordingar for helsetenestene. Gjennom planperioden vil dei eldre utgjere ein stadig større del av befolkninga, og skape ein betydeleg pasientauke. Det heng saman med at eldre menneske i snitt har fleire sjukdommar enn yngre, og at behandlingsmoglegheitene aukar.

Samtidig som kvaliteten på, og omfanget av, helsetenestene har utvikla seg over tid, ser vi at levealderen til innbyggjarane har auka. Det er ei positiv utvikling som skal halde fram i åra som kjem. På same tid skaper det utfordingar for helsetenestene. Gjennom planperioden vil dei eldre utgjere ein stadig større del av befolkninga, og skape ein betydeleg pasientauke. Det heng saman med at eldre menneske i snitt har fleire sjukdommar enn yngre, og at behandlingsmoglegheitene aukar.

1. januar 2015 var det fem kommunar i Noreg der innbyggjarar som var 67 år eller meir utgjorde minst 25 prosent av befolkninga. Framskrivingane til SSB viser at dette vil vere tilfelle for 106 kommunar i 2035. Fram mot 2035 viser framskrivingane at den prosentvise veksten i aldersgruppa 67 år eller meir i Helse Vest sitt nedslagsfelt er fleire gonger så stor som aldersgruppa 18-66 år. Det utgjer over 80 000 fleire personar over 67 år. Vi ser samtidig ein nedgang i talet på aldersgruppa 0-17 år.

Flyttemønsteret er prega av ein netto tilvekst i dei mest sentrale kommunane, mens det er ei netto utflytting frå dei minst sentrale kommunane. Det er i størst grad yngre innbyggjarar som flyttar, og det skaper eit skifte i etterspurnaden etter helsetenester og tilgangen på arbeidskraft. Innvandring og nye kulturar påverkar òg tenestene.

Av levekårundersøkingar går det fram at dei fleste reknar si eiga helse som god. Likevel ser vi at etterspurnaden etter helsetenester aukar, og det vil han halde fram med. Det heng blant anna saman med at pasientrettane og pasientrolla blir styrkte, den teknologiske og medisinskfaglege utviklinga gir nye moglegheiter og tilhøyrande forventingar, og det blir fleire eldreinnbyggjarar.

I planperioden vil vi sjå at sjukdomsbiletet endrar seg – langt på veg i takt med demografien. Fleire eldre aukar behovet for behandling av visse typar sjukdommar. Hjarteog karsjukdommar, demens og kreft rammar særleg den eldre delen av befolkninga, mens muskel- og skjelettlidingar oftast rammar folk i yrkesaktiv alder. I tillegg ser vi at lidingar knytte til rus, psykiske helse og livsstilssjukdommar, aukar. Det stiller nye krav til korleis behandlinga og oppfølginga frå spesialisthelsetenesta blir innretta. Framskrivinga av aktiviteten i grafen i figur 4 er basert på demografiske endringar, og tek ikkje høgde modererande faktorar som teknologi og meir effektive tenester kan gi.

Sjølv om vi får ny kunnskap, nye medisinar og nye verktøy i helsetenestene, er det òg store utfordringar. Til dømes kan utbreiing av multiresistente bakteriar og utbrudd av pandemiar få alvorlege konsekvensar for store delar av dei medisinske tenestene slik vi kjenner dei i dag.